Uzmanlar binaların ve şehir planlamasının nasıl yapılması gerektiğini anlattı: Bilim varsa yıkım yok

Kahramanmaraş merkezli ve 11 ili etkileyen depremlerin ardından birçok bina ya yıkıldı ya da ağır hasar aldı. Ancak bazı binalarda sapasağlam kaldı. Bu da akıllara “Sağlam binalar nasıl yapılır” sorusunu getirdi.

Uzmanlar mevzuata ve projeye uygun yapılan binaların ağır hasar almayacağını söyledi. Denetimin önemini vurgulayıp şehir planlamasına ilişkin önemli bilgiler verdi.

(Özer Akkuş)

“PROJEDE SAĞLIKLI ZEMİN TESPİTİ YAPILMALI”

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Yönetim Kurulu sekreter üyesi Özer Akkuş, bina yapım aşamasında dikkat edilmesi gerekenleri Cumhuriyet için sıraladı:

1- ZEMİN TESPİTİ YAPILMALI VE YÖNETMELİĞE UYGUN İLERLENMELİ

Projeye başlarken her şeyin detaylandırılması gerekiyor. Yapının yapılacağı zeminde inceleme yapılmalı. Zemin tespiti projenin temel yapısını belirler. Projede sağlıklı zemin tespitinin yapılması lazım. Zemin tespitinden sonra da binanın zemine uygun projelendirilmesi gerekiyor. Ayrıca binalar mevcut mevzuata ve deprem yönetmeliklerine uygun olarak sağlıklı yapılmalı.

2- MÜHENDİSLER KULLANILMALI

Müteahhitler projenin organizasyonunu yaparlar. Yani, malzeme, teknik kadro ve işçileri organize ederler. Projelerin birçoğunun iş yönetimi aşamasında mühendisler yok. Mevzuata göre, 6 katlı bir konut projesinde tam zamanlı mühendis bulunması gerekmiyor. Öyle olunca da mühendisler alana sokulmuyor. Bizler, şantiyedeki mühendislerin tam zamanlı çalışmasını istiyoruz.

3- DENETİM DEVAM ETMELİ

Bina yapıldıktan ve içerisinde yerleşim başladıktan sonra da denetimler periyodik olarak devam etmeli. Bina yapılırken her şey uygun olsa da daha sonra kolon mu kesildi, duvar mı kırıldı bunları kontrol etmek gerekiyor. Binada bir değişiklik yapılsa bile projeye uygunluğu sağlanmalı. Ayrıca mühendisler olarak bizim önerimiz, yapı denetim alanının kamu aracılığıyla yapılması.

(Pelin Pınar Giritlioğlu)

“KONUTLAR FAY HATTINDAN UZAKTA İNŞA EDİLMELİ”

TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Pelin Pınar Giritlioğlu da yeni şehirlerin nasıl planlanması gerektiğini şu şekilde sıraladı:

1- ACELE DAVRANMAMAK GEREKIYOR

Deprem bölgelerine müdahale etmek için aceleyle davranıyorlar. Ortada bir mağduriyet olduğu için bu kaygıyı anlıyoruz ama aceleyle hatalı işler yapılır. Bu şekilde yeni depremde yıkılacak yapılara kapı açılacaktır. Acele davranmadan planlamalar yapılmalı.

2- ALTYAPI PLANLAMA VE YER SEÇİMİ

Yeni yapılacak kentlerin fay hattından uzakta ve afete hazırlıklı olması lazım. Şehrin güçlü kamu binaları, toplanma alanları, büyük meydanlar ve tahliye yollarıyla birlikte güçlendirilmiş olması gerekiyor. Yapı dayanıklılığının yanında şehir bütünüyle depreme hazır şekilde planlanmalı.

3- SOSYAL KONUTA DÖNÜLEBİLİR

1950’li yıllardan bugüne ne yazık ki bir sosyal konut politikamız yok. Çok konuşuldu ancak uygulanmadı. Bugün yapılanlar müteahhitlik ve rant düzenin bir parçası oldu. Kamu kuruluşları özel şirketlerden farklı değiller. Bugünden itibaren sosyal konut politikasını benimsemek, sosyal konut kiralama uygulamalarını yeniden hayata geçirmek gerekiyor. Cumhuriyetin ilk yıllarında memurlar için lojmanlar ve işçi konutlarını döneminin Emlak Bankası yaptı. Biz onu da bir şirkete çevirerek Emlak GYO haline getirdik. Onlar da rant için çalışıyor.

İŞTE DEPREMLERDE YIKILMAYAN O BİNALAR

İMO binası sağlam: İMO’nun Kahramanmaraş’taki il temsilciliği, depremin ardından etrafındaki çoğu binanın yıkılmasına karşın sağlam durmasıyla gündeme geldi. Oda temsilcileri tarafından yapılan açıklamalarda, “Bilim ve mühendislik böyle büyük bir depremde dahi ayakta kalacak yapılar inşa etmeye yeter. Yeter ki bilim ve teknik halk yararına uygulansın” denildi.

Üzerine bina devrildi: Hatay’da bir apartman, üzerine bina yıkılmasına karşın ayakta kaldı. Binada deprem esnasında saksı bile kırılmadığı söylendi. Binanın eski sahibi Mahmut Aytaç 1983’te yapımına başladıkları binanın 1992’de bittiğini belirterek “Binayı yaparken temele iki kat beton döktük. Onun üzerine 30 kolon attırdık. Binaya toplam 60 kolon attık” diye konuştu.

Tabaklar kırılmadı: Kahramanmaraş’ta dört katlı avize dükkânı depremden etkilenmedi. Mağazanın içerisinde bulunan onlarca avize sağlam kaldı. Mustafa Baki Güçlü, binanın 2012’de inşa edildiğini dile getirdi. Yine aynı şekilde bir züccaciye dükkânı da depremi hasarsız atlattı. Dükkânın içerisindeki porselen tabakların bir tanesinin bile kırılmadığı görüldü.

Erzin yıkılmadı: Hatay’ın ilçesi Erzin’de ise hiçbir binada ciddi hasar yaşanmadı. Hiçbir can kaybının da bulunmadığı ilçenin Belediye Başkanı Ökkeş Elmasoğlu, “Herhangi bir şekilde kaçak yapıya müsaade etmedim. Bazen de kızdılar bir belediye başkanı olarak bana ‘Senden başka memlekette doğru adam yok mu?’ dediler” diye konuştu.