Stresliyken daha çok yiyoruz

İş hayatı, ailede anlaşmazlıklar veya diğer problemlere ortaya çıkan kronik stres günümüzde birçok insanı esir almış durumda. Stres uzun vadede sadece psişik sorunlarla hastalığa yol açmakla kalmayıp kilo da aldırıyor. Çünkü kronik stres tatlı, cips veya diğer abur cuburlara iştahımızı açıyor ve bu iştahı kontrol etmek zor. Bunun sonucunda ise stresli kişi kilo alıyor; bu da hoşnutsuzluğu daha da güçlendiriyor.

Stresli zamanlarda niçin daha fazla yediğimizi Sydney’deki Garvan Tıp Araştırmaları Merkezi’nden Kenny Chi Kin Ip ve ekibi fare deneyleriyle buldu. Araştırmacılar ilk önce hayvanların yeme alışkanlıklarının, kronik stres altındayken nasıl değiştiğini ve hangi beyin bölgesinin etkinleştiğini incelediler. Farelerde stres yaratmak için kafeslerine iki günde bir, bir saatliğine saman yerine soğuk su kondu ve daha sonra normal veya yüksek kalorili yem verildi. Bu şekilde stres altındaki farelerin daha çok yüksek kalorili yemden yedikleri ve aynı yağlı yemi yemelerine rağmen stresli farelerin, kontrol grubundakilere kıyasla iki misli kilo aldıkları görüldü. İkinci deneyde ise normal su yerine tatlandırılmış su verildi. Bu durumda da aynı sonuç elde edildi. Tüm bunlar stresin abur cubur yiyeceklere karşı iştahımızı açtığını gösteriyor.

Anlaşıldığı üzere ara beyindeki lateral habenula bölgesi talamus ve epifiz bezi arasında dar bir bağlantı oluşturur. Lateral habenula bölgesi genelde ödül sisteminin bastırılmasında ve böylece hayvanın aşırı yemesini önlemeden sorumludur. Stresli farelerde bu beyin bölgesi etkinleşmiyor ve baskılayıcı sinyal de verilmiyor. Bunun sonucunda ise ödüllendirme sistemi tarafından körüklenen tatlı ve yağlı yeme isteği artıyor. Bu da farelerin yemeye devam etmesine ve düzenleyici tokluk sinyallerine yanıt vermeyi bırakmalarına yol açıyor.

Critical role of lateral habenula circuits in the control of stress- induced palatable food comsuption, Neuron, 8.06.2023.