Dağcılara ‘akut dağ hastalığı’ uyarısı

Deniz düzeyinden yüksekte olan rakımların yüksek irtifa olarak isimlendirildiğini belirten Dr. Öğretim Üyesi Funda Ekimci Deniz, 1500-3 bin 500 metre rakım ortasına yüksek irtifa 3 bin 500-5 bin 500 ortasına çok yüksek irtifa, 5 bin 500’den yüksek rakımlara ise ekstrem yükseklikte irtifa dendiğini kaydetti.

Yüksek irtifanın insan sıhhatine birtakım ziyanlı tesirleri olduğunu belirten Deniz, “Yükseğe çıkıldıkça oksijen yoğunluğunun da azalmasıyla birlikte hipoksiye maruz kalabiliriz. Hipoksinin muhakkak birtakım belirtilerini insan bedeni gösteriyor. Yüksek irtifaya süratli çıkılması durumunda ‘akut dağ hastalığı’ baş gösteriyor. Akut dağ hastalığı çoğunlukla 2 bin 500 metrenin üzerindeki rakımlarda gelişiyor. Dağa süratli çıkıldığı durumlarda baş ağrısı görme bozuklukları, mide bulantısı, iştahsızlık uyku sorunları üzere şikayetlerle akut dağ hastalığı ortaya çıkıyor. Şahısların bunları önemsemeleri gerekiyor. Şayet şahıslar akut dağ hastalığının semptomlarını görmezden gelir hafife alırlarsa bu serebral ödem, beyin ödemine dönüşebilir” diye konuştu.

GÜNLÜK TIRMANIŞ 600 METREYİ GEÇMEMELİ

Dağ tırmanışı yapacak olanlara tavsiyelerde bulunan Deniz, şunları söyledi:

“2 bin 500 metreden daha yükseğe tırmanacak olan dağcıların 2 bin-2 bin 500 metre civarında en az 3-4 gün dinlenerek bedenin o yüksekliğe alışmasını sağlaması gerekiyor. Bundan sonra da 3bin metrenin üzerindeki tırmanışlarda da günlük 600 metreyi geçmeyecek biçimde tırmanışlar yapılmalı. Şayet bireyler akut dağ hastalığının semptomlarını görmezden gelir hafife alırlarsa bu serebral ödeme beyin ödemine dönüşebilir ve bu hakikaten önemli ve hayati tehdit eden bir duruma dönüşebilir. Şahıslarda görme bozuklukları bulantı kusmalar baş ağrıları hatta şuur bulanıklığı ve komaya kadar ilerleyen bir durum görülebiliyor maalesef. Bunun acil müdahale edilmesi gerekiyor. Bireyler hiperbarik oksijen tedavisi olabilir ya da oksijen tedavisi olabilir verilebilir. İrtifalarını düşürmelerini öneriyoruz. Beyin ödemini azaltmak için ilaç kullanabilir. Yüksek irtifalara bilinçsiz çıkmak insan sıhhati için tehlikeli durumlar yaratabiliyor. O yüzden şahısların kesinlikle profesyonel bir yardımla aslında tırmanışlarını istiyoruz. Tırmanacak bireyler düşük irtifadan geliyorlarsa 1500-2 bin civarında bir hafta kadar geçirerek bedenlerini yüksek irtifaya alıştırmalarını öneriyoruz. Bunun dışında 300-500 metre üzere yüksekliklerle günlük tırmanmalarını irtifalarını sağlamaları kendileri açısından daha düzgün olur. Günlük 500 metreden daha yüksek bir irtifa kazanımı güzel olmaz. Tıpkı vakitte hastalık semptomları gösterdikleri takdirde bulundukları irtifayı müdafaaları yahut irtifa düşürmeleri çok kıymetli. Zira önemsemedikleri rastgele bir semptom daha önemli sorunlara yol açabilir.”

Yüksek rakımda yaşayanların akut durumlarla çok fazla karşılaşmadığını belirten Deniz, “Yüksek rakımın vakitle insanları etkileyen birtakım durumları meydana çıkabiliyor. Yüksek rakım, bedenin adaptasyonunu sağlayabilmesi için elektrosit düzeyini artırıyor. Bedendeki elektrosit düzeyinin artması da damar tıkanıklıkları üzere durumlara sebep olabiliyor. Bu şahıslarda baş ağrısı uyku sorunları mide bulantısı üzere durumlarla karşılaşabiliyoruz. Yüksek irtifaya bağlı akut pulmoner ödem hastalığı da gelişebiliyor. Bu akut dağ hastalığı olmadan da gelişebilen bir durum. Bireylerin çok efor sarf etmesinden kaynaklı olabilir. Soğuk hava kaynaklı olabilir. Bireylerin akciğerlerinde sıvı toplanması ile karakterize bir durum. Bireylerde idman performansında düşme, nefes darlığı, hatta şuur bulanıklığına kadar gidebilen bir durum gelişebiliyor. Bu durumda da şahısların irtifalarını düşürmeleri gerekiyor. Bu durumda acil olarak oksijen tedavisine başlamak gerekiyor” dedi.