Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat)

Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat)

Mirasçılıktan çıkarma kavramı toplumuzda evlatlıktan red kavramı olarak da kullanılmaktadır. Burada miras bırakanın amacı bazı sebeplerle mirasçılarını mirastan mahrum bırakmaktır. Hukuken bu bazı şartların varlığı çerçevesinde mümkündür. Bu şekilde normal şartlarda saklı payları olan ,başka bir ifade ile her halükarda mirastan pay alacak olan mirasçılar,paylarından mahrum kalmaktadırlar.

Mirasçılıktan çıkarmada saklı pay üzerinde kısaca değinmek gerekirse, Saklı pay; miras bırakanın mirası üzerinde ölüme bağlı tasarruf hakkını kısıtlayan ve mirasçılara her halükarda belli oranlarda mirastan pay almalarını sağlayan kavram olarak tanımlanır. Miras bırakanın eşi ,çocukları ve anne ve babası saklı pay sahipleridirler.Mirasın Saklı pay dışında kalan kısmında miras bırakan istediği gibi tasarruf edebilir.

Mirastan ıskat(çıkarma) medeni kanunumuza göre iki türlüdür. Bunlardan ilki cezai ıskattır. Cezai ıskatta ya mirasçı ,miras bırakana karşı ağır bir suç işlemiştir ya da aile hukukundan doğan görevlerini önemli bir şekilde ihlal etmiş olmasıdır. İkinci tür olan ıskat ise ,iyi niyetle yapılan ıskattır. Burada vasiyetçi ,ıskat ettiği altsoyunun çocuklarını korumak amacıyla bu ıskatı(mirasçılıktan çıkarma) yapmaktadır.

Medeni kanun cezai amaçla mirasçılıktan çıkarma sebeplerini 510.maddede belirtmiştir. Buna göre ;

• Mirasçı miras bırakana veya onun yakınlarına karşı ağır bir suç işlemişse,
• Mirasçı ,miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse miras bırakan ,mirasçılarını mirastan ıskat edebilir.

Medeni kanunun 510. Maddesine göre ,mirasçının miras bırakana veya onun yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi ,mirastan ıskat(mirasçılıktan çıkarma) sebebidir. Bu suç bir sonuca ulaşmasa ,teşebbüs aşamasında kalsa bile yine bir ıskat sebebi teşkil eder. Bu hususta ceza mahkemesince alınmış olan bir mahkumiyet kararı da zorunlu değildir, burada ağır bir suçun işlenmiş olması yeterlidir. Bu suçlara örnek verecek olursak, Öldürme,dolandırıcılık,sahtekarlık,emniyeti suistimal gibi suçlar bir ıskat sebebi teşkil edebilirler. İftira ,hakaret ve sövme,haksız suç isnadı ,yalan yere tanıklık gibi suçlar da bazı hallerde mirasçılıktan çıkarma sebebi teşkil edebilirler. Suçun miras bırakanın şahsına işlenmesi zorunlu değildir. Onun malvarlığı haklarına tecavüz de bir ıskat sebebi sayılabilir. Bunun yanında Karı-koca arasında ,evlilik birliği dolaysıyla her birisine düşen yükümlülüklerden sadakat yükümlülüğünün ihlali ve zina gibi durumlar da ıskat sebebi sayılabilmektedir.

Mirastan ıskat ölüme bağlı bir tasarruftur. Ancak vasiyetname şekillerinden biriyle yapılabilir. Mirastan ıskat için mirasbırakanın açık bir irade beyanı gerekir. Vasiyetçi ,mirasçısını mirastan çıkardığını vasiyetinde açık olarak belirtmelidir. Iskat saklı payın bütününe ilişkin olabileceği gibi,bunun bir kısmı üzerinde de olabilir.

Mirastan ıskat tasarrufunda ,mirasbırakan ıskat sebebini göstermesi şarttır. Iskat sebebini açık ve seçik olarak belirtmesi şarttır. Burada somut olaylar bildirilmeli veya hiç olmazsa bunlar açık olarak gösterilmelidir ki ,mirasbırakanın bunları göz önünde tutmuş olduğu hususunda hiçbir şüphe bulunmasın.

Mirasçılıktan çıkarılan kimse mirasın dışında kalmakta ve mirasçılığa ilişkin haklarını kaybetmektedir. Mirasbırakan ,mirasçısının saklı payında tamamıyla iskat edebileceği gibi bunun bir kısmı üzerinden de ıskat edebilir.

Bunun yanında; Mirastan ıskat haksız olabilir ve mirasçının korunmaya değer menfaati bulunabilir. Yasamız iskata itiraz ve ıskatın iptali imkanlarına yer vermiştir. Iskatın iptalini talep ve dava hakkı mirasçılıktan çıkarılan mirasçıya aittir. Davacı ıskatın sebebinin bulunmadığını veya yanlış olduğunu iddia ederken ,dava olunan,yani diğer yasal ve atanmış mirasçılar da ıskat sebebinin doğru olduğunu ispat etmek zorundadırlar. Yani burada ispat yükü davalılardadır.