Beynin en yetenekli yaşı ortaya çıktı: Bunu okuyorsanız çoktan aştınız…
Bebekliğimizde büsbütün aciz bir halde dünyaya geliyoruz. Yürümek, konuşmak, kendi başımıza hayatta kalmak üzere temel maharetleri edinmemiz yıllar alıyor. Bu uzun öğrenme süreci, beynimizin “plastisite” ismi verilen ve onu öbür canlılardan ayıran kıymetli bir özelliği sayesinde mümkün oluyor…
İnsan beyni, doğumda şimdi tam olarak gelişmemiş bir halde bulunuyor. Nöronlarımız birbiriyle temassız ve sistemsiz bir yapı sergiliyor. Hayatımızın birinci yıllarında, duyusal tecrübelerimizle birlikte nöronlar ortasında süratli bir ilişki kurma süreci başlıyor. İki yaşına geldiğimizde beynimizdeki sinaps sayısı, bir yetişkindeki sinaps sayısının iki katına ulaşıyor.
Ancak, bu noktadan sonra beyin, gereksinim duymadığı temasları budamaya başlıyor. Böylelikle, geriye kalan kontaklar daha güçlü ve verimli hale geliyor. Bu budama süreci, genetik programlamaya sahip öbür canlılardan farklı olarak, insanların çeşitli ortamlara ahenk sağlayabilmesini sağlayan kıymetli bir etken.
YAŞAM UZUNLUĞU DEVAM EDİYOR
David Eagleman’ın Beyin-Senin Öykün kitabında bahsettiği Plastisite, yalnızca erken çocukluk devrinde değil, tüm ömrümüz boyunca devam eden bir süreç. Yeni bir marifet öğrendiğimizde, yeni bir lisan konuştuğumuzda yahut yeni bir tecrübe yaşadığımızda beynimiz kendini tekrar yapılandırıyor. Hatta, beynin bir kısmı hasar gördüğünde bile, kalan sağlıklı bölgeler hasarlı bölgelerin fonksiyonlarını devralabiliyor.
Plastisite sayesinde beynimiz, aldığımız her girdiye ahenk sağlayabiliyor. Bu durum, gelecekte duyularımızı ve bedenimizi geliştirmek için yeni teknolojiler tasarlayabileceğimiz manasına geliyor.
Kısacası, plastisite kimliğimizin daima bir değişim içinde olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, “kim” olduğumuz sorusunun kesin bir karşılığı yok. Geçmiş tecrübelerimiz, şimdiki seçimlerimiz ve gelecekteki olasılıklar, daima olarak beynimizi, yani bizi tekrar şekillendiriyor.