Vasiyetnamenin İptali Davası Ve İptal Sebepleri

Vasiyetnamenin İptali Davası Ve İptal Sebepleri

Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzuları ile mirasının paylaşım esaslarını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyandır ve hukuk sistemimizde mevcut olan ölüme bağlı tasarruflardan birisidir. Kişiler, vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflar ile ölümleri sonrası mal varlıklarının ne şekilde mirasçılarına intikal edeceğine ilişkin olarak iradelerini beyan edebilirler. Türk Medeni Kanunumuzun 514. maddesinde: “Miras bırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir. Miras bırakanın üzerinde tasarruf etmediği kısım yasal mirasçılarına kalır.“şeklinde açıklanmıştır.

Kişi vasiyetname ile terekesi üzerinde ölümünden sonra sonuç doğuracak şekilde işlem yapmakta ve bu şekilde terekesinin geleceğine yön vermekte ve yapılmasını arzu ettiği konulara ilişkin tasarrufta bulunmaktadır.

Vasiyetname her ne kadar hukuki bir işlem olsa da, kanun koyucu vasiyet edenin son arzularına önem verdiğinden geçerlilik koşulları olmayan bir vasiyetnamenin kesin hükümsüz olmasını kabul etmemiş, iptal edilebilir olmasını öngörmüştür. Vasiyetnameler çok sıkı şekil şartlarına bağlıdır. Bu şekil şartlarının sağlanmamış olması halinde miras bırakanın son iradesini yansıtıyor olmalarına rağmen, vasiyetnamelerin iptali yoluna gidilir.

Vasiyetnamenin iptal edilebilmesi için kanunda yer alan sebeplerin varlığı aranmaktadır ve Vasiyetname ve diğer ölüme bağlı tasarrufların iptali için dava açılabileceği haller Türk Medeni Kanunumuzun 557. maddesinde düzenlenmiştir.

Türk Medeni Kanunumuzun 557. Maddesinde: “Aşağıdaki sebeplerle ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için dava açılabilir: 1. Tasarruf miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa, 2. Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa, 3. Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise, 4. Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa.” şeklinde açıklanmıştır.

Vasiyetnamelerin iptali davalarında en sık görülen iptal sebeplerinden biri de vasiyetname düzenlemek isteyen miras bırakanın tasarruf ehliyeti hususudur. Miras bırakanın akıl hastalığı veya akıl zayıflığı olması, 15 yaşından küçük olması veya 65 yaşından büyük ise akıl sağlığının yerinde olduğuna dair rapor alınmaksızın vasiyetname düzenlenmiş olması gibi durumlarda, miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığından bahisle iptal davası açılacak ve mahkeme de iptal yönünde karar verebilecektir. Vasiyetname düzenleme esnasında miras bırakanın tasarruf ehliyeti hususunda Miras bırakanın ölümünden önce ve özellikle vasiyetnamenin düzenlendiği tarihte akıl sağlığını etkileyecek nitelikte herhangi bir tedavi veya ilaca maruz kalıp kalmadığı incelenip rapor alınması gerekecektir.

Ölüme bağlı tasarrufun yani vasiyetnamenin yanılma, aldatma korkutma sonucunda yapılmış olması durumunda, miras bırakanın kendi öz iradesinin sakatlanacağının kabulü gerekir. Dolayısıyla bu durumda irade sakatlığı meydana gelmiş olacağından dolayı, ispat halinde vasiyetnamenin iptaline karar verilebilecektir. Ancak bu durumun somut delillerle ispatlanması önem arz etmektedir. Miras bırakan, yanıldığını veya aldatıldığını öğrendiği ya da korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulduğu günden başlayarak bir yıl içinde tasarruftan dönmediği takdirde tasarruf geçerli sayılır. Bu süreye uyulmaması halinde, vasiyette konulan hükümler geçerlilik kazanacak ve vasiyet edenin ölümünden sonra, mirasçılar, vasiyet edenin vasiyetnamenin iptalini dava edemeyeceklerdir.

Ölüme bağlı tasarruf olan vasiyetnamenin şarta bağlı düzenlenmesi mümkündür. Bu husus da sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu durumda da ölüm halinde tüm ilgililerin şartın yerine getirilmesini talep etme hakkı mevcuttur. Ancak ve ancak vasiyetnamede yer alan şartlar hukuk veya ahlaka aykırı olamaz. Hukuka aykırılık, kanunlarda belirtilen emredici hukuk kurallarının, kamu düzeni kurallarının ve kişilik haklarının ihlali anlamına gelir. Bu şartlara aykırı olan veya kamu düzenini ve kişilik haklarını ihlal eden her türlü ölümle ilgili tasarruf yasa dışı kabul edilir ve geçersiz kılınabilir.

Vasiyetnamelerin oluşturulmasını ve uygulanmasını düzenleyen kurallar kanunda belirtilenler ile sınırlı olup bir vasiyetin ancak yasada belirtilen ve yukarıda detayları açıklanan sebepleri ihlal etmesi durumunda iptal edilebilecektir. Bir vasiyetnamenin geçerliliğine itiraz etmek için iptal sebeplerinin dava ile ileri sürülmesi gerekmekte ve tarafların talebi olmadan başkaca iptal sebeplerini kendiliğinden mahkeme dikkate alamayacaktır.