20 yıllık çalışma ortaya çıkardı: İşte yaşlanan beynin göstergesi

Beyindeki değişiklikleri uzun yıllar boyunca takip eden uzun vadeli çalışmalar nadiren yapılmaktadır. Bu araştırmadan evvel yapılan araştırmalar ekseriyetle anlık manzaralar sunmuş ve bu da ferdi beyinlerin yıllar içinde nasıl değiştiğini gösterememiştir. Fakat, iştirakçileri ortalama 20 yıl boyunca (bazıları 27 yıl) izleyen bu çalışma, sıhhat durumlarının beyin yaşlanmasını nasıl hızlandırabileceği konusunda yeni fikirler sunmaktadır.

JAMA Network Open’da yayımlanan “Beyin Atrofisinin Hızlanması ve Olağan Bilişsel Fonksiyondan Hafif Bilişsel Bozukluğa İlerleme” başlıklı çalışmada, araştırmacılar beyindeki atrofilerin hızlanması ve olağan bilişsel fonksiyondan MCI’ye ilerleme ile alakalı risk faktörlerini incelemek için BIOCARD kohortunu kullandılar.

20 YIL BOYUNCA İNCELENDİLER

BIOCARD, 1995’te Ulusal Sıhhat Enstitüleri tarafından başlatılmış ve 2015 ile 2023 yılları ortasında Johns Hopkins Üniversitesi’nde devam etmiştir. Başlangıçta ortalama 55 yaşında ve bilişsel olarak olağan olan 185 iştirakçi seçilmiştir. 20 yıl boyunca beyin taramaları ve beyin omurilik sıvısı testleri yapıldı ve beyin yapılarındaki değişiklikler ve Alzheimer hastalığına bağlı protein düzeyleri ölçüldü.

Araştırmanın bulguları, beyaz cevherin küçülmesi ve beynin ventriküllerinin (sıvı dolu boşluklar) genişlemesinin, daha erken bilişsel bozukluk başlangıcının güçlü göstergeleri olduğunu ortaya koydu. Bilhassa, beyaz cevher atrofisi yüzde 86 daha yüksek riskle ve ventriküler genişleme ise yüzde 71 daha yüksek bilişsel bozukluk ilerleme riskiyle ilişkilendirildi.

DİYABETLİ BİREYLERDE RİSK DAHA FAZLA

Diyabeti olan bireylerin, olağan bilişsellikten bozuk bilişselliğe geçiş riskinin, diyabeti olmayanlara kıyasla ortalama yüzde 41 daha fazla olduğu görüldü.

Beyin omurilik sıvısında bulunan belli bir unsurun düşük düzeyi, bilişsel bozukluk geliştirme riskinin yüzde 48 daha yüksek olmasıyla ilişkilendirildi. Bu husus, Alzheimer hastalığının biyobelirteçlerinden biri olarak kabul edilmekte olup, amiloid beta proteinleri ortasındaki dengesizlik, beyinde ziyanlı plak oluşumuna yol açabilir.

Bu bulgular, hızlanan beyin atrofisi ve olumsuz biyobelirteçlere sahip bireylerin erken teşhisinin kıymetini vurgulamaktadır. Yüksek risk devirlerinin farkına varılması, bilişsel bozukluğun başlangıcını geciktirmek yahut önlemek emeliyle önleyici müdahale stratejilerinin optimize edilmesine imkan tanıyabilir.